İLGİLİ KİŞİNİN HAK ARAMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?
6698 sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu, ilgili kişilerin Kanunun uygulanmasına ilişkin taleplerini iletebilmeleri ve kişisel verilerine ilişkin haklarını korumaları için hak arama yöntemleri getirmiştir. İşbu hak yöntemlerinden birincisi veri sorumlusuna başvuru, ikincisi ise Kişisel Verileri Koruma Kuruluna şikayettir. Böylelikle ilgili kişiler, kişisel verilerinin korunmasına ilişkin haklarını kullanmak adına doğrudan yargı yoluna başvurmanın yanı sıra Kanunla getirilen diğer hak arama yöntemlerini de kullanabileceklerdir.
Veri Sorumlusuna Başvuru
6698 sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu’nun 11. maddesine göre ilgili kişilerin, veri sorumlusuna başvurarak; kendileriyle ilgili kişisel verilerin işlenip işlenmediğini öğrenmek, işlenmişse bunlara ilişkin bilgi talep etmek, verinin içeriğinin eksik veya yanlış olması halinde bunların düzeltilmesini, hukuka aykırı olması halinde ise silinmesini, yok edilmesini ve buna göre yapılacak işlemlerin verilerin açıklandığı üçüncü kişilere bildirilmesini ve verilerin kanuna aykırı olarak işlenmesi sebebiyle zararlarının giderilmesini talep etme hakları bulunmaktadır.
Esasen Kanun, kişisel verilerin korunması kapsamındaki başvurular için kademeli bir başvuru usulü öngörmüştür. İlgili kişilerin, sahip oldukları hakları kullanabilmeleri için öncelikle veri sorumlusuna başvurmaları zorunludur. Bu yol tüketilmeden Kişisel Verileri Koruma Kuruluna şikâyet yoluna gidilemeyecektir.
Veri sorumlusuna yapılacak başvuruların şekli konusunda ise Kanunda iki temel hüküm bulunmaktadır. Bunlardan ilki yazılı başvurudur. Yazılı başvuru, genel hükümler gereği ıslak imza içeren belge ile yapılan başvuru anlamına gelmektedir. Yazılı başvuru haricindeki diğer başvuru yöntemleri ise 10.03.2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ ile Kişisel Verileri Koruma Kurulu’nca belirlenmiştir. (Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ uyarınca ilgili kişiler yazılı olarak veya kayıtlı elektronik posta (KEP) adresi, güvenli elektronik imza, mobil imza ya da ilgili kişi tarafından veri sorumlusuna daha önce bildirilen ve veri sorumlusunun sisteminde kayıtlı bulunan elektronik posta adresini kullanmak suretiyle veya başvuru amacına yönelik geliştirilmiş bir yazılım ya da uygulama vasıtasıyla veri sorumlularına başvuruda bulunabileceklerdir.)
Önemle belirtmek gerekir ki; ilgili kişinin talebinin, talebin niteliğine göre en kısa sürede ve en geç 30 gün içerisinde veri sorumlusu tarafından cevaplandırılması gerekmektedir. Veri sorumlusu, kendisine yöneltilen talepleri kabul edebileceği gibi gerekçesini açıklayarak reddedebilir. Nitekim; veri sorumlusu kendisine yöneltilen talebi kabul etmesi halinde, talebin gereklerini doğrudan ve derhal yerine getirmek zorundadır.
Şikayet
Veri sorumlusuna başvurusu reddedilen, verilen cevabı yetersiz bulan veya süresinde başvurusuna cevap verilmeyen ilgili kişiler Kurula şikâyet hakkını kullanabilecektir. İlgili kişilerin veri sorumlusuna başvuru yapmadan şikâyette bulunmaları mümkün değildir. Bu demektir ki; Kurula şikâyette bulunmanın ön şartlarından birisi de veri sorumlusuna başvuru yapmaktır.
İlgili kişilerin veri sorumlusuna başvurduktan sonra Kurula şikâyette bulunabilmek için süre sınırlamalarına uymaları gerekmektedir. Şöyle ki; ilgili kişi, veri sorumlusunun cevabını öğrendiği tarihten itibaren otuz gün içerisinde Kurula şikâyette bulunabilecektir. Her durumda ise veri sorumlusuna başvuru tarihinden itibaren altmış gün içinde ilgili kişinin Kurula şikâyette bulunabilmesi mümkündür.
Önemle değinmek gerekir ki; Kurul, kendisine gelen talepleri incelerken veri sorumlularından gerekli tüm bilgi ve belgeleri talep edebilme yetkisine sahiptir. Kurulun ayrıca yerinde inceleme yapma yetkisi de bulunmaktadır. Bu kapsamda veri sorumlularının, yerinde inceleme yapılmasına imkân sağlama ve talep edilen bilgi ve belgeleri on beş gün içerisinde Kurula gönderme yükümlülükleri de bulunmaktadır.
Ayrıca; Kanunda, kişilik hakları ihlal edilen ilgililerin genel hükümlere göre tazminat hakları da saklı tutulmuştur. Başvuru yoluna gitmenin zorunlu, şikâyet yoluna gitmenin ise ihtiyari olması sebebiyle, başvurusu zımnen veya açıkça reddedilen ilgili kişinin bir yandan Kurula şikâyette bulunabilmesi, diğer yandan doğrudan yargı yoluna gidebilmesi mümkündür. Ancak bu noktada belirtmek gerekir ki, ilgili kişilerin hak ihlallerine yönelik olarak doğrudan yargı organlarına başvurmalarının önünde herhangi bir engel bulunmamaktadır.